Pinyin là gì? Bính âm hay nhiều người còn gọi là bảng chữ cái tiếng Trung thực chất là tên gọi của việc dùng các chữ cái la-tinh ghi lại cách phát âm trong tiếng Trung. Pinyin chính là phiên âm của chữ 拼音 – dịch ra tiếng Việt gọi là bính âm.
Khi viết phiên âm, học viên đa phần sẽ viết tách lẻ từng âm tiết một. Tuy nhiên đây không phải là cách viết tiêu chuẩn chính xác. Quy tắc cơ bản và quan trọng nhất là khi viết phiên âm Tiếng Trung chúng ta sẽ phân theo đơn vị từ.
QUY TẮC CHUNG
1. TỪ CÓ 2 HOẶC 3 ÂM TIẾT:
Từ có 2 hoặc 3 âm tiết cùng biểu thị một khái niệm thì phiên âm phải viết dính liền với nhau.
| Từ 2 âm tiết | Pinyin | Ý nghĩa |
| 芙蓉 | fúróng | hoa Phù dung |
| 朋友 | péngyou | bạn bè |
| 阅读 | yuèdú | xem, đọc |
| 问答 | wèndá | vấn đáp |
| 开会 | kāihuì | họp |
| Từ 3 âm tiết | Pinyin | Ý nghĩa |
| 秋海棠 | qiūhǎitáng | hoa Thu hải đường |
| 对不起 | duìbuqǐ | xin lỗi |
| 电视机 | diànshìjī | tivi |
| 巧克力 | qiǎokèlì | sô-cô-la |
| 图书馆 | túshūguǎn | thư viện |
2. TỪ CÓ 4 ÂM TIẾT TRỞ LÊN.
Từ có 4 âm tiết trở lên biểu thị một khái niệm thì chia ra viết theo đơn vị từ.
Ví dụ:
环境保护规划 – 【huánjìng bǎohù guīhuà】 – Kế hoạch bảo vệ môi trường.
Từ này được tách làm 3 từ tương ứng lần lượt là 环境 【huánjìng】 môi trường – 保护 【bǎohù】 bảo vệ – 规划【guīhuà】kế hoạch.
Tương tự 中华人民共和国 【Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó】- Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa.
Nếu không thể chia thành từ thì phải viết tất cả các âm tiết dính liền với nhau.
- 红十字会 /hóngshízìhuì/ Hội chữ thập đỏ
- 古生物学家 /gǔshēngwùxuéjiā/ Nhà cổ sinh vật học
3. CHỮ CÁI PHIÊN ÂM Ở ĐẦU CÂU SẼ ĐƯỢC VIẾT IN HOA.
- 欢迎大家来参加考试。
Huānyíng dàjiā lái cānjiā kǎoshì.
- 老是把自己当做珍珠，
就时时有怕被埋没的痛苦。
Lǎo shì bǎ zìjǐ dāng zuò zhēnzhū,
Jiù shíshí yǒu pà bèi máimò de tòngkǔ.
4. DANH TỪ RIÊNG VIẾT IN HOA CHỮ CÁI ĐẦU TIÊN.
- 北京 【Běijīng】Bắc Kinh
- 长城 【Chángchéng】 Trường Thành (tên gọi tắt của Vạn Lý Trường Thành)
- 清明 【Qīngmíng】 (tiết Thanh Minh)
5. DANH TỪ RIÊNG LÀ TỔ HỢP CỦA NHIỀU TỪ – VIẾT HOA CHỮ CÁI ĐẦU MỖI TỪ
- 国际书店【Guójì Shūdiàn】Nhà sách Quốc tế
- 光明日报【Guāngmíng Rìbào】Nhật báo Quang Minh
- 和平宾馆【Hépíng Bīnguǎn】Khách sạn Hoà Bình
6. DANH TỪ RIÊNG ĐI CHUNG VỚI DANH TỪ PHỔ THÔNG – VIẾT DÍNH LIỀN VÀ IN HOA CHỮ CÁI ĐẦU TIÊN
- 中国人 【Zhōngguórén】người Trung Quốc
- 明史 【Míngshǐ】Minh sử (Lịch sử nhà Minh)
- 广东话 【Guǎngdōnghuà】tiếng Quảng Đông
QUY TẮC VỚI TÊN RIÊNG CHỈ NGƯỜI HOẶC ĐỊA DANH
1. TÊN NGƯỜI – TÁCH HỌ VÀ TÊN ĐỂ VIẾT PHIÊN ÂM
- 李华 【Lǐ Huá】họ Lý – tên Hoa
- 梅兰芳 【Méi Lánfāng】họ Mai – tên Lan Phương
- 东方朔 【Dōngfāng Shuò】họ Đông Phương – tên Sóc
2. HỌ ĐI CÙNG CHỨC VỤ
Tách riêng 2 phần Họ và chức vụ. Chỉ viết hoa chữ cái đầu chỉ Họ, không viết hoa chức vụ.
- 王部长【Wáng bùzhǎng】Bộ trưởng Vương
- 李先生【Lǐ xiānshēng】 Ông Lý
- 田主任【Tián zhǔrèn】 Chủ nhiệm Điền
- 范同志【Fàn tóngzhì】 Đồng chí Phạm
3. CÁCH XƯNG HÔ ĐÃ TRỞ THÀNH DANH TỪ RIÊNG – VIẾT HOA CHỮ CÁI PHIÊN ÂM ĐẦU TIÊN
- 孔子【Kǒngzǐ】Khổng Tử
- 老子【Lǎozi】Lão Tử
- 孟尝君【Mèngchángjūn】Mạnh Thường Quân.
- 包公【Bāogōng】Bao Công
4. TÊN ĐỊA DANH – TÁCH RIÊNG TÊN VÀ THÀNH PHẦN PHỤ. VIẾT IN HOA CHỮ CÁI ĐẦU TÊN VÀ TỪ THÀNH PHẦN
- 北京市【Běijīng Shì】Thành phố Bắc Kinh
- 河北省【Héběi Shěng】Tỉnh Hà Bắc
- 泰山 【Tài Shān】 Núi Thái Sơn
- 洞庭湖【Dòngtíng Hú】Hồ Động Đình
Trên đây là 1 số quy tắc viết Phiên âm (pinyin) đúng. Hi vọng qua bài viết này bạn đã hiểu hơn về các cách viết pinyin chuẩn trong các tài liệu tiếng Trung.